مدل‌سازی مطلوبیت رویشگاه گونه ملج (Ulmus glabra Huds.) در جنگل خیرود نوشهر

Authors

  • عاطفه محمدی دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس
Abstract:

سابقه و هدف: گونه ملج یکی از گونه‌های با ارزش جنگل‌های شمال کشور می‌باشد که به دلیل دخالت بی‌رویه انسان و شیوع بیماری مرگ نارون در معرض خطر انقراض قرار دارد و باید به نحو شایسته ای از نابودی آن جلوگیری گردد، بنابراین حفظ و احیاء این گونه با ارزش امری ضروری است. یکی از مهم‌ترین ارکان مدیریتی در خصوص حفاظت و احیاء گونه‌های با ارزش، شناسایی رویشگاه‌های مطلوب آن گونه می‌باشد. مدل‌های پراکنش گونه‌ای یک الگوریتم تحلیلی- آماری به‌منظور شناخت روابط بین پراکنش گونه‌های گیاهی و عوامل محیطی می‌باشند که برای تعیین رویشگاه‌های مطلوب گونه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. هدف از این پژوهش پیش‌بینی حضور گونه ملج در جنگل خیرود نوشهر با استفاده از مدل‌های خطی و جمعی تعمیم‌یافته و تهیه نقشه مطلوبیت رویشگاه با استفاده از بهترین مدل است. مواد و روش‌ها: در مطالعه حاضر با بهره‌گیری از دو روش مدل‌سازی متداول در تهیه نقشه مطلوبیت رویشگاه، یعنی مدل‌های خطی و جمعی تعمیم‌یافته و نقشه خصوصیات اولیه و ثانویه توپوگرافی حاصل از مدل‌های رقومی زمین با اندازه تفکیک 5/12 متر، نقشه مطلوبیت رویشگاه ملج در جنگل خیرود نوشهر تهیه گردید. با استفاده از روش نمونه‌برداری بدون قطعه‌نمونه و اطلاعات آماربرداری، تعداد 873 پایه ملج ثبت شد. از آنجا که توپوگرافی یکی از فاکتورهای بسیار مهم در پراکنش گونه‌های گیاهی می‌باشد، خصوصیات اولیه (شیب، جهت، ارتفاع از سطح دریا، انحنای سطح زمین، شامل انحنای مسطح، انحنای پروفیلی و انحنای تانژانتی) و ثانویه (شاخص‌های رطوبت توپوگرافی، توان جریان، تابشی و حرارتی) توپوگرافی با استفاده از مدل رقومی زمین با دقت ارتفاعی 5/12 متر محاسبه گردید. با توجه به موجود بودن نقشه خاک شناسی، حاصلخیزی خاک و زمین شناسی منطقه مورد مطالعه، ارزش هر یک از این مشخصه‌های محیطی فوق در محل پایه ملج استخراج گردید. در مرحله بعد، با استفاده از دو روش مدل‌سازی خطی و جمعی تعمیم یافته، احتمال حضور گونه ملج در ارتباط با متغیرهای محیطی ذکر شده، مدل‌سازی گردید. یافته‌ها: ارزیابی مدل‌های مورد بررسی با استفاده از معیارهای سطح زیر منحنی، کاپا و آماره مهارت درست، نشان داد که مدل جمعی تعمیم‌یافته با مقدار سطح زیر منحنی برابر 78/0، مقدار کاپا برابر 44/0 و مقدار TSS برابر 44/0 درای عملکرد بهتری است. بر اساس ارزیابی اهمیت نسبی متغیرها در مدل جمعی تعمیم‌یافته، ارتفاع از سطح دریا و عمق دره، مهم‌ترین متغیرها در تعیین رویشگاه گونه ملج می‌باشند. مطالعه حاضر نشان داد که حدود 62 درصد منطقه موردمطالعه، دارای پتانسیل مطلوب برای گونه ملج می‌باشد. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که به علت شرایط رطوبتی، حرارتی، نوری و توپوگرافی مناسب موجود در میان بند و همچنین پتانسیل بالای این منطقه جهت حضور گونه ملج، این منطقه بهترین رویشگاه برای این گونه می‌باشد. نتایج و روش های به کار گرفته در این پژوهش می‌تواند در جهت کمک به تصمیمات مدیریتی در جهت حفاظت و احیاء گونه با ارزش ملج و همچنین سایر گونه های نادر و در معرض خطر، مورد استفاده واقع گردد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تعیین رویشگاه بالقوۀ گونۀ ملج (Ulmus glabra Huds.) با استفاده از مدل حداکثر آنتروپی در جنگل خیرود نوشهر

مدل‌های پراکنش گونه‌ای الگوریتم‌های تحلیلی-آماری هستند که به شناسایی روابط بین پراکنش گونه‌های گیاهی و عوامل محیطی و تعیین رویشگاه بالقوۀ گونه‌های گیاهی می‌پردازد. گونۀ ملج یکی از گونه‌های بومی جنگل‌های شمال ایران است که به‌علت دخالت بی‌رویه و شیوع بیماری مرگ نارون در معرض خطر انقراض قرار دارد و نیازمند توجه و حفاظت است. هدف اصلی مطالعۀ حاضر، به‌کار‌گیری مدل حداکثر آنتروپی به‌منظور شناسایی رویش...

full text

بررسی ساختار مکانی گونة ملج (Ulmus glabra Hudson) به منظور مدیریت پایدار آن (مطالعة موردی: بخش گرازبن جنگل خیرود)

ملج (Ulmus glabra Hudson) یکی از گونه‌های با ارزش جنگل‌های شمال است که بر اثر دخالت‌های بی‌رویه انسانی و شیوع بیماری مرگ نارون در معرض انقراض قرار گرفته است. به منظور مدیریت صحیح این گونه، به شاخص‌هایی نیاز است که به تشریح ساختار فعلی و تغییرات آن در طول زمان بپردازند. در این تحقیق ضمن معرفی یک دسته از شاخص‌های مبتنی بر نزدیکترین همسایه، ساختار مکانی گونه ملج در بخش گرازبن جنگل خیرود بررسی شد. ...

full text

کاربرد تابع K رایپلی در آشکار سازی الگوی پراکنش مکانی گونه ملج در جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود نوشهر

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های ساختاری یک توده جنگلی، الگوی مکانی درختان می‌باشد که در توصیف اکوسیستم‌های جنگلی و مدیریت پایدار آن نقش مهمی ایفا می نماید. نظر به این که بیماری مرگ نارون و قطع بی¬رویه درختان ملج، موجودیت این گونه را تهدید می¬نماید، این مطالعه سعی دارد تا با بررسی الگوی مکانی به مدیریت حفاظتی این گونه ارزشمند برای جلوگیری از انقراض آن و همچنین احیای آن کمک نماید. مطالعه حاضر در بخش نم ...

full text

نگهداری بذر ملج (Ulmus glabra Hudson) در شرایط فراسرد (Cryopreservation)

ملج HudsonUlmus glabraگونۀ درختی است که در ایران در جنگل‌های شمالی رویش دارد و به‌دلیل دامنۀ محدود اکولوژیک، استفادۀ بی‌رویه از چوب آن و ابتلا به بیماری مرگ نارون در معرض خطر است. به‌منظور بررسی امکان نگهداری بلندمدت بذر این گونه در شرایط فراسرد (Cryopreservation) و بررسی رشد بذور فراسردی در شرایط آزمایشگاه و گلخانه، بذر این گونه از رویشگاه طبیعی آن در استان گلستان جمع‌آوری شد. برای تعیین بهتری...

full text

بررسی ساختار مکانی گونة ملج (ulmus glabra hudson) به منظور مدیریت پایدار آن (مطالعة موردی: بخش گرازبن جنگل خیرود)

ملج (ulmus glabra hudson) یکی از گونه های با ارزش جنگل های شمال است که بر اثر دخالت های بی رویه انسانی و شیوع بیماری مرگ نارون در معرض انقراض قرار گرفته است. به منظور مدیریت صحیح این گونه، به شاخص هایی نیاز است که به تشریح ساختار فعلی و تغییرات آن در طول زمان بپردازند. در این تحقیق ضمن معرفی یک دسته از شاخص های مبتنی بر نزدیکترین همسایه، ساختار مکانی گونه ملج در بخش گرازبن جنگل خیرود بررسی شد. ...

full text

القای جنین زایی سوماتیکی مستقیم از جداکشت برگ در نارون ملج (Ulmus glabra)

نارون ملج (Ulmus glabra) گونه ای جنگلی است که از لحاظ اقتصادی ارزش بالائی دارد اما به دلیل حساسیت به بیماری مرگ هلندی نارون در معرض نابودی قرار گرفته است. به همین دلیل تکثیر درون شیشه این گیاه جهت اصلاح ژنتیکی آن حائز اهمیت است. در این تحقیق برای اولین بار جنین های سوماتیک کروی شکل بطور مستقیم از جداکشت برگ گیاهان درون شیشه ای به دست آمد. در آزمایش اول ریزنمونه های دو ژنوتیپ مختلف بر روی محیط M...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 24  issue 3

pages  67- 80

publication date 2017-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023